Najczęściej kojarzymy ją z chorobą stóp, której nabawić się możemy na basenie, publicznej saunie, czy w salonie urody, gdzie niedostatecznie dba się o higienę. O czym mowa – oczywiście o grzybicy. Jednak to nie tylko stopy są na nią narażone – mikroby wywołujące chorobę mogą zaatakować praktycznie każdą część naszego ciała – tak na zewnątrz, jak i wewnątrz! Z naszego artykułu dowiecie się więcej o tym nieprzyjemnym schorzeniu, podpowiemy jak sobie z nim radzić w domowych warunkach, a kiedy konieczna jest wizyta u lekarza.

Grzybice, czyli mikozy (łac. mycoses) to schorzenia wysoce zakaźne, które powstają na skutek działalności mikroskopijnych, chorobotwórczych organizmów – grzybów. Choć niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, mogą być one niezwykle niebezpieczne – jak wskazują raporty specjalistów każdego roku te nieleczone stają się przyczyną aż 1,5 mln zgonów – co jest wynikiem porównywalnym z groźnymi infekcjami malarycznymi oraz gruźliczymi. W naszym kraju na grzybicę choruje co piąty Polak – jest to alarmujące zjawisko, które ma tendencję zwyżkową. Jak się okazuje większość z nas niewiele wie na temat grzybic – nie orientujemy się gdzie i kiedy chorobotwórcze organizmy mogą na zaatakować, kto jest na nie szczególnie narażony oraz jak skutecznie się przed nimi bronić. Wprawdzie nowoczesne lekarstwa przeciwgrzybiczne dają sposobność efektywnego leczenia – tak w terapii miejscowej, którą można uskutecznić na własną rękę, jak i doustnej, odbywanej pod opieką specjalisty. Nieodzowna jest jednak podstawowa wiedza, by orientować się jakie są zagrożenia, jakie symptomy, jakich miejsc czy zachowań unikać.

Kto choruje na grzybice?

W naszym otoczeniu żyje około 250 tys. gatunków grzybów, z czego około 200 zalicza się do grupy mogącej powodować dolegliwości chorobowe – u zwierząt i ludzi. Narażone na ich atak są osoby o osłabionym układzie odpornościowym oraz te, które mają niedobór flory bakteryjnej – zwłaszcza te chorujące na przewlekłe, wyniszczające organizm choroby jak nowotwory czy AIDS. Jednak nie tylko one – jak się okazuje czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu infekcji grzybiczej są również: niedawno przebyte antybiotykoterapie oraz sterydoterapie, awitaminozy grupy B, oparzenia, zaburzenia hormonalne w przebiegu niewydolności lub braku śledziony, cukrzyca, otyłość, zaburzenia odporności typu komórkowego wrodzone i nabyte, niedobór IgA – Immunoglobuliny A, któRa pełni podstawowe funkcje w układzie odpornościowym. Istotnym czynnikiem z którego często nie zdajemy sobie sprawy jest noszenie nieprzewiewnej bielizny z syntetycznych tkanin, nadmiernie obcisłych spodni czy długotrwałe przebywanie na słońcu!

Na grzybicę chorujemy bez względu na wiek – może przytrafić się tak młodszym jak i starszym, jednak jak pokazują badania – relatywnie częściej zapadają na nią osoby po sześćdziesiątce. W grupie ryzyka są także kobiety – infekcje grzybicze przytrafiają im się przynajmniej raz do roku, a u niektórych (około 75 mln przebadanych kobiet na całym świecie) – nawet do czterech!

Grzybice – podział i podstawowe objawy

Ze względu na umiejscowienie infekcji możemy grzybice podzielić na kilka obszarów – grzybice skóry, grzybice przewodu pokarmowego, jamy ustnej oraz narządów płciowych. Oczywiście taki podział nie jest jedynym właściwym, jednak z tymi rodzajami schorzenia spotykamy się najczęściej.

Grzybica skóry

Dermatofitoza, czyli grzybica skóry, włosów oraz paznokci należy do zachorowań najczęstszych. Wywołują ją dermatofity, które żerują na martwym naskórku oraz zdrowych, ale osłabionych tkankach naszej skóry. Do zarażenia się grzybicą może dojść wskutek kontaktu z zainfekowaną osobą, lub zwierzęciem, jak i przez kontakt z przedmiotami, jakich osoba chora używała (np. odzież, buty, ręcznik itp.). Objawami grzybic skóry są przede wszystkim swędzące zaczerwienienia oraz inne zmiany (jak np. wykwity w postaci grudek i pęcherzyków ze strupkami).

Grzybica narządów płciowych

Grzybica narządów płciowych – tak u kobiet jak i u mężczyzn – jest zwykle skutkiem jednego z dwóch czynników – niedostatecznej lub nadmiernej higieny oraz przypadkowych kontaktów natury seksualnej. Kobiety są na nią szczególnie narażone również w przypadku stosowania antybiotyków! Do głównych objawów wlicza się uporczywy świąd i pieczenie, bolesne oddawanie lub niemożność oddania moczu, opuchliznę zewnętrznych narządów oraz upławy – w przypadku kobiet i biały nalot na prąciu u mężczyzn. W przypadku zauważenia u siebie któregokolwiek z nich należy zwrócić się do lekarza, aby uchronić nie tylko siebie, ale i partnera.

Grzybica narządów płciowych bardzo często jest następstwem zagrzybienia całego organizmu. Stąd leczenie grzybicy tylko w Poradni Ginegologicznej często jest niewystarczające lub krótkotrwałe. Kobieta po terapii najczęsciej dopochwowej po krótkim okresie ponownie jest „zarażona grzybami” nie zdając sobie sprawy, iż nie jest to kolejna infekcja grzybicza tylko wyleczenie pewnej części ciała, jeśłi nie wyleczymy przwodu pokarmowego z grzybów ciągle będa nawroty do części intymnych. Dlatego też w przypadku grzybicy narządów płciowych warto przeprowadzić kurację całego organizmu, zwracajac szczególną uwagę na odżywianie. Pamiętajmy, iż grzybica rozwija się w środowisku zakwaszonym dlatego też zmiana diety z produktów zakwaszajacych i śluzotwórczych na produkty alkalizujące pomaga pozbyć się grzybicy bezpowrotnie. A o to chodzi 🙂

Grzybica jamy ustnej

Do najbardziej przykrych i uciążliwych infekcji wywołanych przez grzyby zalicza się grzybica jamy ustnej, której podstawowymi objawami są biały nalot na języku, nieprzyjemny posmak w ustach oraz brzydki oddech. Chory cierpi na ogólną bolesność jamy ustnej oraz ma kłopoty z jedzeniem i piciem. Zmiany wywołane chorobą są ponadto widoczne dla osób postronnych, co może powodować dodatkowy dyskomfort. Jednak pamiętajmy, ze grzybica jamy ustnej jest konsekwencją tego co  dzieje się w całym organiźmie. Nie wystraczy leczyć samej jamy ustnej trzeba leczyć cały układ pokarmowy, dlatego też ważne są produkty, które działają miejscowo przynosząc nam ulgę, ale najważniejsze będą produkty/zioła, które leczą grzybicę całego układu pokarmowego. Podobnie jak przy grzybicy narządów płciowych należy dokonać korekty w odżywianiu. Wykluczamy cukier rafinowany, mleko, pszenicę, napoje gazowane czy soki kartonowe zastępując to warzywami i innymi produktami wykazującymi działanie zasadotwórcze.

Grzybica przewodu pokarmowego

Jama ustna to początek przewodu pokarmowego, dlatego jeśli nie zadziałamy odpowiednio szybko infekcja może rozprzestrzenić się na jego kolejne odcinki. Albo najczęściej nawet jest sytuacja odwrotna, że grzybica przewodu pokarmowego zaczyna być atakować jamę ustną. Wszystkie warianty są możliwe.

Grzybica układu pokarmowego zwana również kandydozą to choroba długotrwała i oporna w leczeniu. Wywołuje szereg objawów niespecyficznych – od bólów żołądka i problemów gastrycznych, aż po ogólne zmęczenie, bóle głowy, czy skłonność do częstszych przeziębień. W przypadku tego typu grzybicy konieczny jest kontakt z lekarzem i zastosowanie odpowiednich leków, gdyż nieleczona może rozprzestrzeniać się na kolejne narządy, upośledzając ich funkcje i ostatecznie prowadząc nawet do zgonu chorego. Oczywiście uzupełnieniem leczenia będzie tutaj radyklana zmiana diety.

 

Jak radzić sobie z grzybicą?

Skuteczna terapia przeciwgrzybicza powinna uwzględniać kilka podstawowych etapów. Pierwszym, fundamentalnym jest właściwe rozpoznanie mikologiczne, jeszcze przed rozpoczęciem leczenia oraz w miarę możliwości wyeliminowanie czynników, które spowodowały rozwój schorzenia. Kolejnym, o którym decyduje lekarz, jest właściwy dobór leku oraz poprowadzenie skutecznej terapii. Jednak najbardziej istotnym elementem kuracji jest odpowiednia dieta, która nie pozwoli na rozwój tych drobnoustrojów. Ostatnim – systematyczne kontrole i właściwie wdrożony system profilaktyki.

Pomimo wszystko, należy zdawać sobie sprawę, że z reguły grzybice są niegroźnymi infekcjami, większość z nich dosyć łatwo można wyleczyć przy pomocy odpowiednich leków. Część z nich jest jednak opornych na leczenie i w stanie przewlekłym są tak groźne, że mogą doprowadzić do zgonu! Dlatego – zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy narażeni jesteśmy na szereg chorób skutkujących antybiotykoterapią warto jest zadbać o siebie i wzmocnić organizm, stosując suplementy zawierające kompleks niezbędnych witamin i minerałów – jak Dakseen, Chocoseen czy Soupseen.

Na grzybicę skóry można stosować kąpiele w soli rumiankowej z Morza Martwego oraz krem do rąk i paznokci, który ma działanie grzybo – i bakteriobójcze. Przy grzybicy pochwy doskonale sprawdzają się irygacje już ze wcześniej wspomnianej soli rumiankowej.

Przy grzybicy przwodu pokarmowego można wspomagać leczenie stosując Płyn do Płukania jamy ustnej – dwa razy dziennie po jednej łyżeczce, oraz smarując kremem dynamicznym obszar wątroby i miejsca tętna.

Grzybica – co jeść, a co wyeliminować?

Przy grzybicach przewodu pokarmowego oczywiście trzeba zachować dietę eliminując słodycze, cukier rafinowany, pszenicę i to w każdej postaci (białą mąkę, białe pieczywo, naleśniki, pierogi), mleko, duże ilości mięsa, owoce, wszelkie napoje gazowane, kawę i soki kartonowe. Zdecydowanie do diety należy wprowadzić produkty odkwaszające nasz organizm, czyli duże ilości warzyw jednak najlepiej gotowanych, kaszę jaglaną, kudzu. Można przeprowadzić kurację śliwką umeboshi. Bardzo istotnym uzupełnieniem będą odpowiednie płyny. Najlepiej na czco pić ciepłą wodę przegotowaną, solo lub z dodatkiem cytryny. Innym napojem sprzyjającym alkalizacji będzie ciepła woda z jaodami goji i plasterkiem świeżego imbiru. Inna alternatywą będzie napar z kwiatu chryzantemy lub płatków róży.

W kuchni używamy dobrych tłuszczy np. olej lniany, olej rydzowy, które będą doskonałym dodatkiem do sałatek, natomiast do smażenia nasz olej rzepakowy lub olej kokosowy, który ma wysoką temperaturę dymienia. Do krótkiego smażenia, np jajecznicy używamy masła klarowanego. Najlepiej wykonanać go w warunkach domowych, gdyż to co znajdziemy na półkach sklepowych znajdziemy  w pojemnikach plastikowych, a tłuszcze powinny być przechowywane w szklanych. Jedynie masło Ghee jest w opakowaniach szklanych.

Osoby, które obawiają się, iż po odstawienie mleka będa miały niedobory wapnia zachęcam do polubienie amarantusa, który dokosnale uzupełni braki wapnia, magnezu, żelaza i białka. Używamy dużo przypraw i ziół, które z jednej strony wzbogacą walory smakowe naszych posiłków, a z drugiej uzupełnią potrawy o odpowiednie smaki i w razie potrzeby rozgrzeją lub ochłodzą nasz organizm. Zgodnie z Tradycyjną Medycyną Chińską zmarzluchów rozgrzewamy, a tych z dużą ilością ognia należy schładzać. Jednak dokładne ustalenie wymaga indywidualnego podejścia i ustalenia diety.

Jakie podjąć kroki?

Jak przy każdej dolegliwości należy pamiętać, iż zawsze chorobę trzeba zdiagnozować. W tym celu należy skontaktować się z lekarzem, nie działać na własną rękę. A każda dieta, aby przyniosła rezultaty także powinna być skonsultowana z dietetykiem. Dotyczy to także grzybicy skóry, gdyż wszystko co znajduję się na skórze ma swoją przyczynę wewnątrz organizmu. Na złagodzenie objawów doskonale zadziała zewnętrzny preparat, jednak, aby usunąć przyczynę należy rozpocząć kurację od wewnątrz. Aby organizm radził sobie ze wszelkimi patogenami układ immunologiczny musi funkcjonować prawidłowo, dlatego dbajmy o odpowiednie produkty każdego dnia. Zwracajmy uwagę na to, aby pochodziły z plantacji ekologicznych, bo w ten sposób nie narażamy się na duże dawki pestycydów, herbicydów czy fungicydów. To nie fanaberia tylko konieczność!

Opracowała:

Elżbieta Kasztelaniec

Mikrobiolog

Specjalista Dietetyki Medycyny Chińskiej